W niedzielę Honorowym Obywatelem Gminy Bobowa zostanie Zbigniew Preisner. Uroczystość, której głównym bohaterem będzie światowej sławy kompozytor muzyki filmowej, przyciągnie do Bobowej plejadę znakomitych nazwisk, głównie nazwisk związanych z polską kulturą. W przeszłości wielokrotnie, właśnie za sprawą Zbigniewa Preisnera, to niewielkie miasteczko miało okazję gościć i podziwiać nie tylko polskich artystów największego formatu.
Do legendy przeszły wizyty w bobowskim liceum m.in. Piwnicy pod Baranami z Piotrem Skrzyneckim na czele, albo spektakl „Wielkie monologi” wystawiany w kościele św. Zofii z udziałem zmarłego niedawno Jerzego Treli oraz portugalskiej śpiewaczki Teresy Salgueiro.
W niedzielę w sali widowiskowej bobowskiej koronki spodziewani są m.in. aktorzy – Anna Dymna i Daniel Olbrychski; Ewa Lipska – poetka, z którą Zbigniew Preisner często współpracuje. Wśród zaproszonych gości są również Krzysztof Piesiewicz – prawnik, były senator, ale przede wszystkim scenarzysta filmowy nominowany do Oscara za scenariusz filmu „Trzy kolory. Czerwony”. W Bobowej spodziewani są także znani muzycy: Józef Skrzek – kompozytor, multiinstrumentalista, założyciel legendarnej grupy SBB, który w przeszłości koncertował już w miejscowym kościele św. Zofii oraz Artur Rojek (Myslovitz i Lenny Valentino, pomysłodawca i dyrektor artystyczny Off Festivalu).
We wniosku o nadanie Zbigniewowi Preisnerowi tytułu Honorowego Obywatela Bobowej (Rada Miasta i Gminy przyznała kompozytorowi ten tytuł w maju) czytamy:
Zbigniew Preisner to jeden z najsłynniejszych i najbardziej utalentowanych kompozytorów muzyki filmowej na świecie. Jest twórcą utworów do około 80 filmów, przedstawień teatralnych i produkcji telewizyjnych. Ma na koncie współpracę z najlepszymi polskimi i zagranicznymi reżyserami.
Zbigniew Preisner jest wyjątkowo cenionym kompozytorem, trzykrotnie (1991, 1992, 1993) został uznany za Najwybitniejszego Kompozytora Muzyki Filmowej przez Stowarzyszenie Krytyków Filmowych w Los Angeles. Na jego koncie znajdują się prestiżowe nagrody: dwa Cezary – nagrody Francuskiej Akademii filmowej, dwukrotna nominacja do Złotego Globu, Srebrny Niedźwiedź w Berlinie 2017, nominacja do Oscara za muzykę do Podwójnego życia Weroniki, uhonorowanie nagrodą Francuskiej Akademii Filmowej, nagrodą MSZ za wybitne osiągnięcia w reprezentowaniu kultury polskiej w świecie (1992).
Tworzy nie tylko muzykę filmową. W 1999 napisał 10 łatwych utworów na fortepian, które ukazały się na płycie w wykonaniu Leszka Możdżera. W tym samym roku powstał album Moje kolędy na koniec wieku oraz odbył się koncert muzyki Z. Preisnera w Atenach. W 2007 ukazał się album Silence, Night and Dreams – kompozycja 9 utworów instrumentalnych i instrumentalno–wokalnych.
Zbigniew Preisner mocno związany jest z Bobową, gdzie często bywa, interesuje się rozwojem miasta i wspiera różne inicjatywy. W Liceum Ogólnokształcącym w Bobowej, którego jest absolwentem, był głównym jurorem i fundatorem nagród i stypendium w sześciu edycjach Konkursu Twórczości Własnej o Miecz Zygmunta (1992 – 1997). Był on swoistym przeglądem i promocją dorobku i możliwości artystycznych– głównie wokalnych, instrumentalnych, literackich i plastycznych – uczniów. Dzięki zaproszeniu Zbigniewa Preisnera do Bobowej przyjeżdżali wybitni artyści Piwnicy pod Baranami z jej twórcą Piotrem Skrzyneckim na czele.
W 2004 roku artysta został laureatem Mostów Starosty, nagrody, której celem jest uhonorowanie wybitnych twórców i działaczy kultury, tworzących w Gorlickim lub związanych z naszym powiatem i pracujących na rzecz propagowania regionalnego dorobku kulturowego.
W 2013 r. w kościele św. Zofii w Bobowej Zbigniew Preisner zorganizował niezwykły spektakl „Wielkie monologi”, podczas którego Jerzy Trela przedstawił najsłynniejsze monologi literatury romantycznej, a towarzyszyła im muzyka Zbigniewa Preisnera.
Wypowiedziane przy tej okazji słowa doskonale ukazują charakter związków Zbigniewa Preisnera z Bobową:
„To jest rzeczywiście mój projekt, ja go wymyśliłem. Wzięło się to stąd, że kiedyś zaprosiłem Jerzego Trelę do mojego liceum do Bobowej na spotkanie z młodzieżą. Bo czasami przywożę tu ze sobą sławnych ludzi. I pamiętam, było południe, sala gimnastyczna i poprosiłem Jurka, żeby po spotkaniu z młodzieżą powiedział Wielką Improwizację z III części Dziadów i chyba wiersz „Do przyjaciół Moskali”. I nawet ta rozbrykana młodzież siedziała w ciszy, jak makiem zasiał – mówi Zbigniew Preisner. – Wtedy sobie pomyślałem, że absolutnie trzeba zrobić to nagranie. Ludzie muszą tego posłuchać…” (Z. Preisner)
O swoich latach licealnych:
To były dla mnie naprawdę piękne, niesamowite lata siedemdziesiąte, chociaż trudne. Ale to było świetne liceum. Było nas 48 osób, do matury doszło 26, a zdało 19. I wszyscy właściwie z tych moich koleżanek i kolegów gdzieś się porozjeżdżali, ale spotykamy się co 5 lat na jubileuszach – zaznacza kompozytor. – Poza tym ten kościół św. Zofii to jest mistyka, to jest mistyczny kościół. Naprawdę. XV wiek, niesamowite miejsce, i akustyka i atmosfera. A poza tym on m przypomina tę scenę z trzeciej części Dziadów, Konrada. A poza tym, to jest pięknie móc pokazać jakieś mniejsze miejscowości. Polska nie tylko Krakowem, Warszawą, Wrocławiem, Poznaniem, czy Łodzią stoi. Niedawno grałem w Łodzi, we Wrocławiu też grałem pół mojej nowej płyty. A nagrywanie w takich małych miejscowościach, pomyślałem, że to może przyciągnąć jakichś ludzi, zobaczą nagranie i pomyślą, a może przyjadę, zwiedzę. Przyjadę na wakacje. Bobowa to jest naprawdę fajna miejscowość”
Nigdy już nie będzie tak jak tu w Bobowej, w tym miejscu, bo tu jest genius loci. To jest miejsce pana Preisnera, to jest jego ziemia rodzinna, on jest stąd. I to był jego pomysł , żeby to się tu odbyło – mówi Krzysztof Jasiński, reżyser przedstawienia.
*
W 2012 r. „za wybitne zasługi dla polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy twórczej i artystycznej” został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
W 2013 roku uczniowie Gimnazjum w Brzanie otrzymali I nagrodę w konkursie plastyczno-edukacyjnym „Skarby Małopolski” organizowanym przez Małopolski Instytut Kultury za projekt zatytułowany „Gra muzyka – artystyczna interpretacja życia i twórczości Zbigniewa Preisnera”. Motywem przewodnim warsztatów i prac plastycznych była osoba i twórczość Zbigniewa Preisnera: jego młodzieńcze lata spędzone w Brzanie, okres szkoły średniej, studiów w Krakowie oraz dalszej kariery w Polsce i na świecie stały się inspiracją dla uczestników konkursu
W październiku 2022 roku ukazała się płyta „It’s not too late”, której nagranie odbywało się w bobowskiej synagodze i jest wspólnym projektem Lisy Gerrard i Zbigniewa Preisnera, z którą już wcześniej w 2013 r. nagrał płytę poświęconą pamięci ofiar Holocaustu „Pamiętniki pisane nadzieją”(„Diaries of Hope„). „Kilka lat temu byliśmy z Lisą Gerrard w małej synagodze w Bobowej. Gdy do niej weszliśmy, Lisa zaczęła śpiewać. Okazało się, że jest tam przejmująca akustyka. Powiedziałem wtedy: spróbujmy nagrać coś razem. Przygotowałem wstępy do kompozycji. Umówiliśmy się z Lisą, że przed nagraniem nie będzie ich znała. Zaczynałem grać, a ona śpiewała.. Wspólne improwizowaliśmy. To miała być wakacyjna zabawa…” – tak Zbigniew Preisner opowiada o albumie „It’s not too late”.
*
Zbigniew Preisner jest wybitnym światowej sławy artystą, który przy wielu okazjach podkreśla swoje związki z Bobową i promuje jej dobry wizerunek. Często odwiedza nasze miasto i interesuje się jego sprawami. Czuje się związany z lokalna historią, tradycją i ludźmi. Ziemia Bobowska zawdzięcza mu różne inicjatywy kulturalne m.in. wspieranie utalentowanej młodzieży LO w Bobowej w ramach Konkursu Twórczości Własnej o Miecz Zygmunta (1992 – 1997); wizyty i występy znanych artystów Piwnicy pod Baranami w naszej miejscowości; zorganizowanie spektaklu „Wielkie monologi” w zabytkowym kościele św. Zofii; nagranie płyty „It’s not too late” w scenerii bobowskiej synagogi; budowanie pozytywnego wizerunku naszej miejscowości w Polsce i świecie. Postawa pana Zbigniewa Preisnera jest przejawem wielkiego szacunku i świadomości swoich korzeni, które potrafią być piękną inspiracją dla nowatorskiej twórczości. Taka postawa jest niezwykle cenna i inspirująca dla obecnych mieszkańców a zwłaszcza młodego pokolenia. Przyznanie tytułu honorowego Obywatela Gminy Bobowa wybitnemu artyście, światowej sławy kompozytorowi, laureatowi prestiżowych nagród filmowych i muzycznych, stanowi wyraz uznania i podziwu dla jego wielkiego talentu i działalności twórczej oraz postawy niezależnego człowieka sztuki . Jest także wyrazem dumy i wdzięczności za podtrzymywanie serdecznej więzi z Ziemią Bobowską, jej historią, kulturą i ludźmi. Osoba artysty i jego oryginalna twórczość wpisują się w nasze wielowiekowe dziedzictwo kulturowe , które pragniemy wraz z pamięcią i szacunkiem przekazać przyszłym pokoleniom.
*
Zbigniew Preisner (a właściwie Zbigniew Kowalski) urodził się 20 maja 1955 roku w Bielsku-Białej. Absolwent SP w Brzanie i LO w Bobowej, studiował filozofię i historię na UJ. Muzyczny samouk, uczył się grać na gitarze i fortepianie. W liceum zaczął komponować, nie ukończył jednak żadnej szkoły muzycznej. Samodzielnie uczył się grać – ze słuchu odtwarzał wysłuchane nagrania.
Karierę rozpoczynał w krakowskich zespołach studenckich, by w 1978 związać się z Piwnicą Pod Baranami jako pianista. To tam po raz pierwszy zaczął pisać muzykę do piosenek. Debiut okazał się sukcesem, który pozwolił Preisnerowi na nawiązanie współpracy z Teatrem Starym oraz z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Jako kompozytor filmowy Zbigniew Preisner zadebiutował w 1981 roku muzyką do filmu „Prognoza pogody” w reżyserii Antoniego Krauzego. W ciągu 12 lat współpracy z Krzysztofem Kieślowskim zrealizowali wspólnie 17 filmów.
Pierwszym wspólnym filmem Kieślowskiego i Preisnera był obraz „Bez końca”. Jednak drzwi do kariery na zachodzie otworzył przed nimi dopiero „Krótki film o zabijaniu” z 1988 roku. Później współpracowali przy telewizyjnym cyklu „Dekalog” (1988), „Podwójnym życiu Weroniki” (1991) oraz trylogii „Trzy kolory” (1993–1994), zrealizowanej w koprodukcji francusko-polsko-szwajcarskiej. Wszystkie trzy części odniosły międzynarodowy sukces i były wielokrotnie nagradzane.
Już na początku lat dziewięćdziesiątych Zbigniew Preisner stał się kompozytorem znanym na całym świecie, a propozycje współpracy spływały z całego globu. W tym czasie współpracował z takimi reżyserami jak John Irvin, Héctor Babenco, Louis Malle, Luis Mandoki czy Agnieszka Holland.
Zbigniew Preisner jest wyjątkowo cenionym kompozytorem, trzykrotnie (1991, 1992, 1993) został uznany za Najwybitniejszego Kompozytora Muzyki Filmowej przez Stowarzyszenie Krytyków Filmowych w Los Angeles. Na jego koncie nie brakuje nagród. W 1994 roku zdobył swojego pierwszego Césara za muzykę do filmu „Trzy kolory. Czerwony”. Rok później powtórzył sukces i zdobył tę samą nagrodę za kompozycję do filmu Jeana Beckera „Élisa”. Do Césara nominowany był również w 2007 roku za film „Tajemnica”.
Dwukrotnie doczekał się też nominacji do Złotego Globu: w 1992 roku za muzykę do filmu „Zabawa w Boga” oraz w roku 1994 za „Trzy kolory. Niebieski”. Z kolei za muzykę do filmu „Wyspa przy ulicy Ptasiej” zdobył w 1997 roku Srebrnego Niedźwiedzia na Festiwalu Berlińskim, a w 2017 roku przyznano mu nagrodę specjalną Stowarzyszenia Autorów Zdjęć Filmowych.
W 2001 roku prowadził program Historia muzyki popularnej w radiu RMF FM.
W sierpniu 2006 Preisner dyrygował Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Bałtyckiej towarzyszącej koncertowi Davida Gilmoura pt. A Great Day For Freedom, zorganizowanemu dla uczczenia rocznicy strajków gdańskich. Koncert odbył się w stoczni w obecności 50 tysięcy ludzi.
Preisner jest laureatem IV edycji Rankingu im. D. Szaflarskiej Genialni Lokalni Globalni organizowanego przez DTS, Stowarzyszenie Przyjaciół Almanachu Muszyny oraz Centrum Kultury i Sztuki im. Ady Sari w Starym Sączu.
Czytaj też:
