Sądecka komedia czy dramat? Dwa jubileusze jednego teatru

Spektakl „Dwa teatry” po latach powraca na afisz. Wiele wskazuje na to, że w najbliższym czasie sztuka stanie się znowu lekturą obowiązkową sądeczan. Na razie nie wiadomo jednak czy będzie to komedia, czy dramat.

W samo południe prezydent Nowego Sącza Ludomir Handzel ogłosił oficjalnie rok 2022 – rokiem Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego, a to z okazji 100-lecia jego powstania. Dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury Benedykt Polański zapowiedział jubileuszowe spektakle i monografię teatru. Informacja ta, przekazana podczas specjalnie zwołanej konferencji prasowej, natychmiast wywołała pytania sprowadzające się do jednego: „przecież Teatr Robotniczy świętowanie stulecia już rozpoczął, a nawet wystawił pierwszą jubileuszową premierę…”

Pisaliśmy o tym TUTAJ

„Natłok” jubileuszy tego samego teatru, świętowanych w dwóch odrębnych gronach, próbowała wyjaśnić się wiceprezydent miasta Magdalena Majka: – Rozpoczęte wcześniej świętowanie jubileuszu teatru zainicjowała grupa osób związanych z Teatrem Robotniczym, która jakiś czas temu, z niezrozumiałych dla mnie powodów, wydzieliła się niego. Nigdy nie powiedzieliśmy, że ta grupa nie ma prawa do uczczenia jubileuszu. Pan Janusz Michalik jest osobą niezwykle zasłużoną dla Teatru Robotniczego, więc otrzymał od nas propozycję kontynuowania swojego dzieła przy Miejskim Ośrodku Kultury. Nie skorzystał, ale nigdy nie usłyszałam uzasadnienia dlaczego tak się stało. Dzisiaj rano otrzymaliśmy pismo od Kolejowego Stowarzyszania Animatorów Kultury. Jego autorzy wzywają nas do zaprzestania posługiwania się znakiem towarowym „Teatr Robotniczy”, który to znak zastrzegli w Urzędzie Patentowym. Jestem zdumiona, bo to tak, jakby ktoś zastrzegł wizerunek świętej Małgorzaty na smoku i napisał do prezydenta, że nie może się posługiwać herbem miasta, bo jest zastrzeżony. Nie zgadzamy się, by dobro wspólne sądeczan stało się zastrzeżonym przez grupę osób znakiem towarowym – oświadczyła wiceprezydent.

Dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury Benedykt Polański przypomniał, że miasto przez dziesięciolecia łożyło fundusze na działalność Teatru Robotniczego. – Na wszystkich archiwalnych materiałach teatru widnieją MOK lub DKK, jako miejsce, z którym teatr był od zawsze związany, a dzisiaj dowiadujemy się, że nie mamy prawa do świętowania jego jubileuszu. To zawłaszczenie historycznego dobra. Kolejowe Stowarzyszenie Animatorów Kultury funkcjonuje od 20 lat, teatr od stu, więc jak łatwo policzyć stowarzyszenie nie zakładało teatru – stwierdził.

– Zapraszamy do współpracy tamtą grupę, ale jeśli nie mają na to ochoty, to my robimy swoje – skwitowała Magdalena Majka.

Świętowanie jubileuszu Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego w Nowym Sączu działającego niegdyś przy Domu Kultury Kolejarza, a później przy Miejskim Ośrodku Kultury, rozpoczęło się w tym roku najpierw w Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ. Grupa aktorów przeniosła się pod skrzydła „Sokoła” wraz ze swoim liderem Januszem Michalikiem, który po serii nieporozumień z urzędnikami sądeckiego magistratu po 38 latach pracy odszedł z Miejskiego Ośrodka Kultury. Jak tłumaczył wówczas Janusz Michalik – MOK nie chciał podpisać umowy o współpracy ze Stowarzyszeniem Animatorów Kultury, które jest patronem Teatru Robotniczego, dlatego teatr znalazł innego partnera – MCK SOKÓŁ.

Tuż po dzisiejszej konferencji prasowej zorganizowanej przez Urząd Miasta Nowego Sącza, Rada Artystyczna Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego, działającego pod patronatem Stowarzyszenia Animatorów Kultury w Nowym Sączu wydała oświadczenie następującej treści:

TEATR JEST TYLKO JEDEN

W imieniu ponad 130 aktorów, reżyserów, realizatorów, scenografów, techników i pozostałych osób ściśle związanych z Teatrem Robotniczym im. Bolesława Barbackiego w Nowym Sączu, od kilku, kilkunastu i kilkudziesięciu lat tworzących Jego teatralną Rodzinę oraz kultywujących i przekazujących z pokolenia na pokolenie Jego tradycję, pragniemy oficjalnie oświadczyć:

Teatr Robotniczy im. Bolesława Barbackiego w Nowym Sączu działa niezmiennie od 30 lat pod patronatem Stowarzyszenia Animatorów Kultury w Nowym Sączu (KSAK/SAK), które przejęło ten patronat bezpośrednio od Domu Kultury Kolejarza, a obecnie ma swoją siedzibę w Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu.

W związku z nagminnym wykorzystywaniem przez Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Sączu do swoich akcji promocyjnych nazwy Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego, apelujemy o zaprzestanie tych rażąco naruszających prawo oraz honor naszej artystycznej społeczności działań.

W 2022 r. Teatr Robotniczy im. Bolesława Barbackiego w Nowym Sączu obchodzi 100-lecie swojej artystycznej działalności. Jako Rodzina Teatru Robotniczego zapraszamy wszystkich Państwa do uczestniczenia w jubileuszowych obchodach, organizowanych we współpracy z MCK SOKÓŁ. Nie popieramy żadnych działań z tym związanych, niepodpisanych oficjalnym znakiem graficznym oraz nazwą Naszego Teatru.

Wyłączne prawa własności do nazwy oraz znaku graficznego Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego zostały zastrzeżone w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej przez Stowarzyszenie Animatorów Kultury w Nowym Sączu w roku 2003 oraz ponownie w roku 2019 – pod numerem 324784.

W związku z obecną burzliwą oraz niejasną dla szerszego grona odbiorców sytuacją, pragniemy przekazać do publicznej wiadomości kilka istotnych informacji o statusie tego niezwykle zasłużonego dla nowosądeckiej kultury amatorskiego zespołu.

Od początku działalności w 1922 r. do wybuchu II wojny światowej, założony przez pasjonatów sztuki i jednocześnie członków Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych, Teatr Robotniczy swoją siedzibę miał w Domu Robotniczym przy ul. Zygmuntowskiej. W 1946 r. Teatr przeprowadza się do Domu Strzeleckiego im. Bronisława Pierackiego, wydzierżawionego i wyremontowanego przez sądeckich kolejarzy – którą to siedzibę od 1948 r. dzieli z nowopowstałym Teatrem Miejskim. W 1950 r. pismem sygnowanym przez Powiatową Radę Związków Zawodowych zostaje zmuszony do opuszczenia pomieszczeń Domu Strzeleckiego, by rok później wrócić na „stare śmiecie” i jako zespół świetlicowy pracować w Domu Robotniczym przez najbliższe dwa lata. Powrót do Domu Pierackiego, przemianowanego na Dom Kultury Kolejarza Związku Zawodowego Kolejarzy następuje w drugiej połowie 1953 r. a zakończenie procesu integracji Teatru Miejskiego i Robotniczego oraz nadanie zespołowi imienia Bolesława Barbackiego – w 1957 roku. Teatr Robotniczy jeszcze raz przeniesie się do Domu Robotniczego, na czas remontu generalnego budynku DKK – pomiędzy wiosną 1979 a jesienią 1981 r.

W październiku 1991 r. zostaje powołane do życia Stowarzyszenie Animatorów Kultury, którego siedzibą od początku był Dom Kultury Kolejarza i które od 1996 r., po likwidacji przez władze miasta Nowosądeckiego Ośrodka Kultury i Sztuki (dawnego MOK i Małej Galerii) prowadzi zakrojoną na dużą skalę działalność merytoryczną na rzecz miasta Nowego Sącza. Na mocy zapisów w statucie, Stowarzyszenie patronuje także własnym zespołom artystycznym, w tym m. in. Teatrowi Robotniczemu.

Kiedy w marcu 2003 r. następuje próba przejęcia Teatru, działającego pod patronatem ówczesnego Kolejowego Stowarzyszenia Animatorów Kultury, przez grupę osób, czemu w oficjalnym oświadczeniu sprzeciwiło się 56 członków TR, Zarząd KSAK, aby zapobiec tego rodzaju aneksji Teatru w przyszłości – zastrzega nazwę i znak Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego w Urzędzie Patentowym RP.

Po ponownym utworzeniu z dniem 1 stycznia 2004 r. Miejskiego Ośrodka Kultury, majątek ruchomy, będący wyłączną własnością Stowarzyszenia (w tym również jego składniki, niezbędne do funkcjonowania Teatru Robotniczego), został na podstawie umowy użyczenia udostępniony nieodpłatnie MOK. Stowarzyszenie – ponownie już bez przymiotnika Kolejowe w nazwie – które pozostało w budynku przy Al. Wolności, podpisało także porozumienie o współpracy z nowym MOK, która przez kolejnych kilkanaście lat układała się bardzo dobrze, a jej efektem była działalność ponad 20 amatorskich i profesjonalnych zespołów artystycznych oraz organizacja wielu znaczących imprez kulturalnych. Na mocy tego porozumienia MOK mógł także posługiwać się nazwą i logotypem Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego i tym samym dzielić się niewątpliwymi sukcesami artystycznymi tego zespołu.

Po zmianie władz Miasta Nowego Sącza w 2018 r. i w konsekwencji także zmianie Dyrekcji Miejskiego Ośrodka Kultury, nastąpiła niezrozumiała dla nas eskalacja niechęci MOK do dalszej współpracy ze Stowarzyszeniem i pojawiła się ze strony MOK – nie znosząca sprzeciwu drugiej strony – sugestia, aby SAK pozostawił w Miejskim Ośrodku Kultury Teatr Robotniczy (wraz z całą infrastrukturą – dekoracjami, kostiumami, sprzętem itd.). Zarząd SAK przedstawił jednak obecnej Dyrekcji MOK projekt nowego porozumienia współpracy, uwzględniający głównie działalność naszego Teatru Robotniczego, szczególnie w kontekście zbliżającego się jubileuszu Jego 100-lecia. Po wstępnej akceptacji warunków tego porozumienia na spotkaniu obu stron – z udziałem kilkudziesięciu członków Teatru, zostało ono kilka dni później przez Dyrektora MOK w całości odrzucone, a Stowarzyszenie wręcz zmuszone do opuszczenia swojej dotychczasowej siedziby. Pomimo tego Teatr nie zaprzestał swojej działalności, przygotowując kolejne swoje premiery w gościnnych progach innych instytucji kultury.

W listopadzie 2020 r. zostało podpisane porozumienie o współpracy pomiędzy Stowarzyszeniem Animatorów Kultury a Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu. Na mocy tego porozumienia zarówno SAK, jak i w dalszym ciągu działający pod jego patronatem nasz Teatr Robotniczy im. Bolesława Barbackiego, mają swoją nową siedzibę w budynku nowosądeckiego SOKOŁA i mogą kontynuować swoje działania artystyczne.

Niedawno rozpoczęliśmy obchody jubileuszu 100-lecia Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego w Nowym Sączu. Jego uroczysta inauguracja, połączona z 359. premierą TR – spektaklem pt. „Bolek i Żabusia” – miała miejsce w Sali im. Lucjana Lipińskiego MCK SOKÓŁ, 22 września 2021 r.

Apelujemy po raz kolejny do Miejskiego Ośrodka Kultury w Nowym Sączu o zaprzestanie wprowadzania w błąd opinii publicznej w temacie funkcjonowania Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego w Nowym Sączu, który obecnie z Miejskim Ośrodkiem Kultury w żaden sposób się nie identyfikuje oraz nie ma nic wspólnego.

Teatr jest tam, gdzie są jego ludzie, jego Rodzina. Rodzina Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego ma teraz swoje miejsce w Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu.

Zapraszamy więc do naszego nowego miejsca w SOKOLE wszystkich Państwa – miłośników kultury i sztuki, zaprzyjaźnione już z Teatrem Robotniczym środowiska i tych, którzy takiej przyjaźni poszukują.

W imieniu ponad 130-osobowej Rodziny Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego w Nowym Sączu, członkowie Zarządu Rady Artystycznej TR:

Janusz Michalik – przewodniczący,

Monika Ślepiak – z-ca przewodniczącego,

Elwira Michalska – z-ca przewodniczącego.

Nowy Sącz, 8 listopada 2021 r.