Dzisiaj rozpoczyna się tydzień pamięci o ofiarach Akcji Kwietniowej – zbrodni z 29 i 30 kwietnia 1942 roku. Przez dwa dni Niemcy zamordowali 400 osób. Inspiratorem mordu był szef sądeckiego gestapo Heinrich Hamann.

– To była najbardziej tragiczna zbrodnia w dziejach naszego miasta – mówi Łukasz Połomski, założyciel Sądeckiego Sztetla. – Listę ofiar ustalono na podstawie czytelników przedwojennej biblioteki żydowskiej. W 75. rocznicę tych tragicznych wydarzeń będziemy wspominać ofiary w modlitwie, pamięci, ale również w wydarzeniach związanych z książką.

Na wspomnianej liście znalazło się 300 osób. Wśród aresztowanych były także dzieci. Wszyscy znaleźli się w sądeckim wiezieniu, z którego 29 kwietnia ruszył na cmentarz żydowski pochód śmierci. Tam, po uprzednim wykopaniu masowego grobu, odbyła się egzekucja 360 osób.

– Nie wszyscy zginęli na miejscu – mówi Łukasz Połomski. – Część osób została pochowana żywcem. Przeżył tylko jeden człowiek.

W nocy gestapowcy wpadli do getta.

–   Tego dnia zginęła cała rodzina Markusa Lustiga. Do dziś opowiada o tym ze łzami w oczach, a głos grzęźnie w gardle. Nieopodal jego domu, na rogu ulic Kazimierza i Franciszkańskiej Niemcy wymordowali wszystkich 81 mieszkańców kamienicy: z rodzin Neustadtów, Millerów, Perlów …– mówi Łukasz Połomski.

W sierpniu, ci którzy przeżyli to piekło zginęli w komorach gazowych Bełżca.

Program tygodnia pamięci

• 24 kwietnia (poniedziałek), godz. 18.00, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka – spotkanie z Moniką Sznajderman autorką książki „Fałszerze pieprzu”
• 28 kwietnia (piątek), godz. 9.00 – 12.00, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka – warsztaty kaligrafii hebrajskiej
• 29 kwietnia, godz. 18, ul. Franciszkańska – zapalenie zniczy pod tablicą upamiętniająca Akcję Kwietniową, a następnie (w Domu Historii) wernisaż wystawy „Ocalone z pożogi – o książkach, które przetrwały Zagładę”
• Wykład Łukasza Połomskiego „Książka skarbem kultury – drukarstwo, księgarstwo i czytelnictwo wśród Żydów sądeckich”.

fot. Łukasz Połomski