W lipcu i sierpniu na Górę Zyndrama w Maszkowicach (Gmina Łącko) wrócą archeolodzy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, aby kontynuować prace wykopaliskowe. Pradawną osadę odkopano tutaj w sierpniu 2015 r. Co jeszcze odkryją dociekliwi naukowcy?
– Z pracami ruszymy już w wakacje. W zeszłym roku odsłoniliśmy połowę murów osady. Sądzę, że na przełomie lipca i sierpnia odsłonimy kolejny fragment. Chcemy popracować przy północnej części grodu. Liczę, że czeka na nas jeszcze niejedna niespodzianka – mówi dr hab. Marcin Przybyła, archeolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który kieruje pracami na maszkowickiej górze.
Gród pochodzący z epoki brązu, powstały najprawdopodobniej ok. 1750 r. p. n.e. pełnił niegdyś funkcję warowni obronnej. Znajdowała się tam baszta z murami. Zamieszkiwali ją członkowie cywilizacji, która przybyła w tą okolicę z terenu dzisiejszych Węgier.
– Była to społeczność niewielka, licząca od stu pięćdziesięciu do dwustu osób grupa kolonistów przybyłych z południa, z obszarów leżących nad Cisą, z okolic dzisiejszych Węgier – opowiada archeolog.
Całość fortyfikacji w Maszkowicach została wzniesiona od razu po przybyciu mieszkańców najstarszej osady.
– Była to zatem grupa doskonale zorganizowana i posiadająca umiejętności umożliwiające skuteczne wykorzystania kamienia jako budulca. Wiele wskazuje na to, że była to wiedza zaczerpnięta z tradycji mieszkańców południowej Europy, gdzie architektura kamienna rozwijała się od początku epoki brązu – dodaje dr Przybyła.
Wszystkie kamienie tworzące mur obronny i bramę były przez osadników łupane ręcznie.
Na miejscu oprócz murów odkryto także ceramikę. Wszystkie zbory szczegółowo opisano i skatalogowano.
– Codzienne produkty ludzi (ceramika) wskazują na ich kontakty ze społeczeństwami zamieszkującymi dorzecze środkowego Dunaju, ale jednocześnie wiadomo, że dzielili oni treści ideologiczne z mieszkańcami Bałkanów. Architektura ma korzenie śródziemnomorskie – różne elementy kultury materialnej są świadectwem różnych kierunków powiązań – zauważa dr hab. Przybyła.
Studenci archeologii odkryli na Górze mnóstwo przedmiotów, które świadczą o powiązaniach ludności tu zamieszkującej z ludnością mykeńską. Dawni mieszkańcy Maszkowic zajmowali się uprawianiem pszenicy i hodowlą zboża.
Fot. M.S. Przybyła.
***
Góra Zyndrama w Maszkowicach znana była jako stanowisko archeologiczne już od początku XX wieku. W latach 1959-1975 prowadzono na niej pierwsze badania wykopaliskowe, podczas których odkryto doskonale zachowane pozostałości prehistorycznej wioski. Zdaniem archeologów była ona zamieszkana mniej więcej pomiędzy 1000 i 50 rokiem przed narodzeniem Chrystusa, a więc współcześnie z okresem rozwoju cywilizacji antycznych na południu Europy – greckiej, etruskiej i pojawiającej się najpóźniej cywilizacji rzymskiej. W 2010 roku ekspedycja z Instytutu Archeologii rozpoczęła prace w niebadanej dotąd strefie stanowiska, w miejscu gdzie gwałtownie kończy się szczytowe wypłaszczenie „Góry Zyndrama” i zaczyna się jej wschodni stok. Badania kontynuowane w sezonach 2012 i 2014 pozwoliły stwierdzić, że pod pozostałościami osady odkrytej podczas dawnych badań znajdują się resztki drugiego, starszego o ponad pół tysiąca lat osiedla.