20 lat temu – 15 sierpnia 1999 r. na jednej z wycieczek rowerowych, podczas których z 12 letnim synem Sławkiem zwiedzaliśmy Nowy Sącz i okolice, odkryliśmy tablicę pamiątkową z Orłem w koronie, oraz napisem „1919 WYDZIAŁ KRAJOWY 1919”. Tablica o wymiarach 80 x 68 cm, wykonana najprawdopodobniej z cementu i umieszczona w murze z bloków piaskowca, nie jest powszechnie znana mieszkańcom miasta. Wiedzą o niej mieszkańcy bocznej uliczki, przy której jest umieszczona, a znajduje się ona obok miejsca o dużym natężeniu ruchu drogowego, w pobliżu najnowszej obwodnicy. Wspomniany na niej Wydział Krajowy to organ wykonawczy Sejmu Krajowego.
Na pewno nie znał owej tablicy śp. mgr Mieczysław Danek /1919 – 2011 / – nauczyciel Szkoły Podstawowej Nr 13 im. Bolesława Chrobrego, historyk, geograf, krajoznawca, dokumentalista dziejów Nowego Sącza, badacz problematyki legionowej, działacz PTTK i propagator turystyki szkolnej, założyciel i wieloletni opiekun muzeum i archiwum szkolnego. Na pewno nie znał jej także śp. mgr Mieczysław Smoleń /1932 -2007 / – nauczyciel, historyk, działacz społeczny, animator kultury, dokumentalista i badacz dziejów historii Nowego Sącza, redaktor Rocznika Sądeckiego, autor m.in. książki „Tablice, groby i pomniki świadczące o przeszłości Nowego Sącza” ( 1. wydanie 1998 r. , 2. wydanie uzupełnione 2006 r.). Nie znają jej też zapewne współcześni historycy i badacze przeszłości Nowego Sącza.
Mimo wieloletnich starań, wertowania publikacji, czasopism z tego okresu nie odkryłem na jaką okoliczność wmurowano tablicę.
Może dla upamiętnienia piątej rocznicy ostatniej sesji Sejmu Krajowego w 1914 r., albo pierwszej rocznicy formalnego zniesienia Sejmu Krajowego i Wydziału Krajowego w 1918 r. ? A może na pamiątkę ukończenia w 1919 r. remontu drogi wylotowej z Nowego Sącza do Krakowa?
Wiosną 22 marca 2014 r. zaprawą cementową wykonaną na bazie wody z przepływającej obok rzeki wzmocniłem nadwyrężone przez lata umocowanie tablicy. Obecnie wygląda ona tak jak na zamieszczonej fotografii, wykonanej 1 maja b.r. przez mojego syna Tadeusza.
Apeluję do Pana Prezydenta Królewskiego Miasta Nowego Sącza, do Wydziału Architektury i Budownictwa , do Muzeum Okręgowego i do Konserwatora Zabytków w Nowym Sączu: tablica ta wymaga pilnej konserwacji, bo za następne 100 lat może już jej nie być.
Uwaga ! oczekuję na wiadomość telefoniczną z odpowiedzią na pytanie: gdzie jest ta tablica? Do kontaktu z odpowiedzią na to pytanie zapraszam wszystkich, oprócz mieszkańców tej ulicy i ich rodzin. Dla kogoś, kto zadzwoni jako pierwszy z prawidłową odpowiedzią – murowana nagroda!
tel. 519 862 447
Wiesław Wcześny
Prezes Komisji Turystyki Rowerowej PTTK Oddział „Beskid” w Nowy Sączu, przewodnik Beskidzki i Terenowy PTT Oddział „Beskid” Nowy Sącz, przewodnik Beskidzki i Terenowy PTTK Krynica, emerytowany bibliotekarz Sądeckiej Biblioteki Publicznej im. Józefa Szujskiego