Warto wiedzieć. Na czym polega zachowek, komu on przysługuje i w jakiej wysokości?

Warto wiedzieć. Na czym polega zachowek, komu on przysługuje i w jakiej wysokości?

Punkty nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w Powiecie Nowosądeckim, stanowią ważną formę wsparcia i pomocy dla osób, które potrzebują pomocy prawnej, a nie są w stanie ponieść kosztów płatnej porady prawnej. To jednocześnie cenne źródło informacji dotyczących ważnych społecznie problemów. Jednym z nich jest kwestia testamentu i zachowku. W tym temacie pojawia się wiele pytań i wątpliwości, które wyjaśniamy w poniższym kazusie.

„Matka Pani Joanny zmarła 10.11.2018 r. Pozostawiła testament, w którym do spadku powołała brata Pani Joanny oraz jej ojca. Pani Joanna nie otrzymała nic, czy w związku z zaistniałą sytuacją może starać się o zachowek?”

Na mocy testamentu spadkodawca ma prawo dowolnie zadysponować swoim majątkiem na wypadek śmierci, skutkiem tego dochodzi do pokrzywdzenia najbliższej rodziny, stąd też z pomocą przychodzi instytucja zachowku. Prawo do zachowku powstaje z mocy prawa w dacie otwarcia spadku i dotyczy dziedziczenia testamentowego i ustawowego. Dziedziczenie ustawowe ma miejsce kiedy biorąc pod uwagę istnienie darowizn doliczanych do spadku, odziedziczony udział nie pokryje zachowku uprawnionego. Uprawnienie do zachowku wiąże się z istnieniem bliskiej więzi rodzinnej pomiędzy spadkodawcą a uprawnionym, stąd też k.c. określa krąg uprawnionych podmiotów dość wąsko. Należą do nich zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy.

Powstanie uprawnienia do zachowku jest przy tym uzależnione od tego, aby w konkretnym stanie faktycznym osoby te były powołane do spadku z ustawy. Oznacza to, że w sytuacji gdy spadkodawca pozostawił małżonka i dzieci, to tylko te podmioty nabędą prawo do zachowku. Prawa do zachowku nie mają rodzice spadkodawcy, gdyż nie dochodzą oni do dziedziczenia. Zachowek to ułamek wartości tego, co uprawniony do zachowku otrzymałby, gdyby dziedziczenie po zmarłym następowało na podstawie porządku ustawowego. Roszczenie o zachowek stanie się wymagalne z momentem kiedy określi jego wysokość sąd, według cen z daty orzekania o nim i dopiero z tą datą istnieje możliwość naliczania odsetek za opóźnienie (wyrok SA w Łodzi z dnia 27.02.2013 r., I ACa 1156/12).

Zachowek wynosi połowę, a jeżeli osobą uprawnioną jest osobą uznana za trwale niezdolną do pracy, czy też jest to osoba małoletnia (zstępny uprawniony) to zachowek wynosi 2/3 udziału spadkowego, który dana osoba by otrzymała, gdyby miało miejsce dziedziczenie ustawowe. Ustalając udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczania zachowku nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni. Przy obliczaniu zachowku należy ustalić czystą wartości spadku, czyli ustalić wartość stanu czynnego spadku dzięki zestawieniu i wycenie wszystkich praw (aktywów) należących do spadku, od tak ustalonej wartości stanu czynnego spadku odjąć należy wartość stanu biernego (pasywów) spadku. Do wartości czystego spadku należy doliczyć wartość darowizn i zapisów windykacyjnych dokonanych przez spadkodawcę i to na rzecz spadkobierców powołanych, albo osób uprawnionych do zachowku, ale i na rzecz osób obcych, i to niezależnie od tego czyj zachowek się oblicza. Czysta wartość spadku powiększona o darowizny doliczane do spadku tworzy substrat zachowku (wyrok SA w Krakowie z 24.01.2018 r., I Aca 878/17). O doliczeniu należy mówić kiedy przedmiot darowizny w chwili otwarcia spadku już nie istniał lub nie znajdował się w majątku obdarowanego.

Nawet kiedy nie ma majątku spadkowego, to nie oznacza to brak możliwości dochodzenia zachowku przez spadkobiercę, jeśli są podstawy doliczenia przysporzeń i darowizn dokonanych przez spadkobiercę, albowiem w takie sytuacji ich wartość jest podstawą obliczenia zachowku. Roszczenie osoby uprawnionej do zachowku przedawnia się z upływem pięciu lat od ogłoszenia testamentu. Termin ten obowiązuje także dla roszczenia o zachowek w sytuacji gdy sprawa dotyczy dziedziczenia ustawowego.

                                                                                                          Radca Prawny Monika Walat

 

Lokalizacje Punktów Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego w Nowym Sączu:

  • Zespół Szkół i Placówek w Piwnicznej Zdroju, ul. Zdrojowa 1

Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej prowadzonej przez Stowarzyszenie Sursum Corda: od poniedziałku do piątku od 9.00 do 13.00

  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. W.S. Reymonta w Tęgoborzy, Tęgoborze 193

Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej: od poniedziałku do piątku od 13.00 do 17.00

  • Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu, ul. Jagiellońska 33, pokój nr 113

Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej: od poniedziałku do piątku od 16.00 do 20.00

  • Budynek byłego Liceum Ogólnokształcącego im. A.Grottgera w Grybowie, Rynek 4

Punkt nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego: od poniedziałku do piątku od 9.00 do 13.00

  • Liceum Ogólnokształcące im. M.Skłodowskiej-Curie w Starym Sączu, ul. Partyzantów 15

Punkt nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego: od poniedziałku do piątku od 9.00 do 13.00

  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. J.Pawła II w Krynicy Zdroju, ul. Nadbrzeżna 3

Punkt nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego: od poniedziałku do piątku od 9.00 do 13.00

 

Harmonogram pracy punktów na terenie Nowego Sącza jest również dostępny na stronie Urzędu Miasta: www.nowysacz.pl/nieodplatna-pomoc-prawna.

Kobiecie, która jest w ciąży udzielanie pomocy prawnej odbywa się poza kolejnością.

 

Rejestracja na wizyty odbywa się pod numerem telefonu: 600 401 420 od poniedziałku do piątku, w godz. 8.00–13.00).

 

Projekt zrealizowano przy wsparciu finansowym Powiatu Nowosądeckiego.

WYBORY 2024

REPERTUAR KINA SOKÓŁ

Reklama