Ulice Zubrzyckiego, Wiktora, Waryńskiego, Broniewskiego do zmiany?

Ulica Zubrzyckiego zniknie z mapy Nowego Sącza. Zastąpi ją ulica Franciszki Pisztkowej – ostatniej właścicielki Zawady i Nawojówki. Tę zmianę wymusza podpisana 30 grudnia 2016 r. przez prezydenta RP Andrzeja Dudę ustawa dekomunizacyjna. Nad tą zmianą radni pochylą się już na najbliższej sesji we wtorek 21 lutego.

Życiorysy patronów ulic badali historycy z Instytutu Pamięci Narodowej. Opinia w sprawie ul. Zubrzyckiego jest następująca: „W PRL wykreowano go na legendarnego dowódcę bohaterskich walk o wolność. Przemilczano, że w sensie ideowym i partyjnym był zdyscyplinowanym funkcjonariuszem stalinowskiej konspiracji”.

Ośrodek Studiów o Mieście przygotował nawet miniraport dotyczący „Ustawy dekomunizacyjnej i jej skutków dla Nowego Sącza”. Członkowie organizacji domagają się zmian nazw ulic: Franciszka Zubrzyckiego, Jana Wiktora, Ludwika Waryńskiego oraz Władysława Broniewskiego.

– W myśl zapisów tak zwanej „ustawy dekomunizacyjnej”, nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym dróg, ulic, mostów i placów, nadawane przez jednostki samorządu terytorialnego, nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować – informują autorzy projektu, Krzysztof Smaga i Mergim Olszanecki z Ośrodka Studiów o Mieście.

Ich opracowanie, jak twierdzą, nie jest subiektywną oceną, lecz „analizą ewentualnych skutków ustawy dekomunizacyjnej dla miasta Nowego Sącza”.

Pomysł dekomunizacji ulic popiera Leszek Zakrzewski, prezes nowosądeckiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego.

– Bardzo dobrze, najwyższy czas na zmiany. Najważniejsza pod tym względem jest ul. Franciszka Zubrzyckiego na Osiedlu Nawojowska. Można też powrócić do dawnej nazwy ul. 1 Maja, czyli Legionów. Nazwę 1 maja nadano już po II wojnie światowej. Dodam, że Rynek nowosądecki, po objęciu władzy przez komunistów w jeden dzień stał się Placem Stalina. Także Niemcy działali ekspresowo. Mieli dokładny wykaz ulic, które nadawały się do „germanizacji” . A my przez lata nie możemy uporać się z podstawowymi sprawami. Udało się zburzyć pomnik Armii Czerwonej, zmienimy i nazwy ulic. Tu chodzi o wartości – twierdzi Leszek Zakrzewski.

Co ciekawe, ulica Radziecka znajdująca się na Wólkach, mimo jednoznacznie kojarzącej się nazwy, do zmiany się nie kwalifikuje.

– A to dlatego, że nazwa pochodzi od słowa „radzić”. Dawniej na miejskich radnych mówiło się „rajcy”, zatem ta ulica powinna nazywać się „Rajcowska”. Wszystko przez to, że zwykło mówić się „Związek Radziecki”, a nie Związek Sowiecki”. Stąd ul. Radziecka tak się negatywnie kojarzy – mówi Leszek Zakrzewski.

Zmiana nazwy ul. im. Franciszka Zubrzyckiego to nie pierwszy przejaw dekomunizacji w Nowym Sączu. 18 listopada 2016 r., podczas uroczystości związanych z 90-leciem istnienia szkoły, patrona zmienił sądecki Zespół Szkół Ekonomicznych. Oskara Langego zastąpił Władysław Grabski.

– Wspólnie uznaliśmy, że będzie to najlepsza osoba, która może godnie zaprezentować naszą szkołę, jest zasłużoną dla kraju postacią, był dwukrotnym premierem, ministrem skarbu, wybitnym ekonomistą, historykiem i przede wszystkim autorem reformy walutowej, jest godnym wzorem do naśladowania dla młodych ludzi – mówił wtedy Tomasz Połomski, dyrektor Zespołu Szkół Ekonomicznych w Nowym Sączu.

Fot. UM NS.