Polski Ład: zmiana składki zdrowotnej w pytaniach i odpowiedziach

Eksperci ZUS i KAS odpowiadali na pytania przedsiębiorców z regionu o zmiany związane z Polskim Ładem. Poniżej najczęściej zadawane pytania wraz z odpowiedziami.

Jak wyliczyć składkę w 2022 dla osób rozpoczynających działalność i nie prowadzących wcześniej działalności lub którzy ją wznawiają po zawieszeniu?

Składka zdrowotna jest opłacana w zależności od formy opodatkowania:

jeśli są to zasady ogólne (wg skali albo podatek liniowy) – podstawą wymiaru jest dochód z poprzedniego miesiąca; podstawa nie może być niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia,
jeśli jest to ryczałt od przychodów ewidencjonowany – podstawa jest uzależniona od wysokości uzyskanych od początku roku przychodów;
karta podatkowa – podstawą jest minimalne wynagrodzenie;
inne źródło uzyskania dochodu niż działalność gospodarcza (np. twórcy, artyści) – od 100% przeciętnego wynagrodzenia z IV kwartału roku poprzedniego w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku.

Od jakiej podstawy należy obliczyć składkę zdrowotną dla osoby, która rozpoczyna działalność gospodarczą po raz pierwszy?

W takim przypadku opłaca się składkę od minimalnego wynagrodzenia. W 2022 r. składka wyniesie 270,90 zł (9% x 3.010 zł).

Czy będzie dostępne jakieś narzędzie, które ułatwi obliczanie wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne?

Na stronie internetowej ZUS jest udostępniony kalkulator do obliczania miesięcznej podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Jest to narzędzie jasne, łatwe i intuicyjne. Wystarczy wprowadzić kilka kluczowych danych np. okres rozliczeniowy, formę opodatkowania, kwotę dochodu lub przychodu, aby obliczyć wysokość składki. Kalkulator do obliczania składki zdrowotnej dostępny jest pod linkiem: https://www.zus.pl/firmy/przedsiebiorco-przeczytaj-wazne/kalkulator-skladki-zdrowotnej.

Czy emeryt prowadzący działalność będzie musiał płacić składkę zdrowotną?

Tak, zasada dotycząca konieczności opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przez emeryta prowadzącego działalność nie zmienia się. Pozostają jednak obecne wyjątki, które umożliwiają zwolnienia z tej składki. Zasady ustalania podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenie zdrowotne będą uzależnione od formy opodatkowania prowadzonej przez emeryta działalności.

Jakie są terminy opłacania składek?

Dla większości płatników zmieni się termin przekazywania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia społeczne. Tylko dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych termin pozostanie bez zmian – do 5. dnia następnego miesiąca.

Dla pozostałych płatników składek termin będzie zależał od tego, czy posiadają osobowość prawną, czy też nie:

do 15. dnia następnego miesiąca będą opłacać i rozliczać składki za dany miesiąc m.in. spółki kapitałowe (spółki akcyjne i spółki z o.o.), spółdzielnie, stowarzyszenia, fundacje,
do 20. dnia następnego miesiąca wykonywać ten obowiązek będą pozostali płatnicy, np. opłacający składki wyłącznie na własne ubezpieczenia, spółki osobowe (jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne).

Nowe terminy dotyczą opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP i FS, FGŚP oraz FEP rozliczanych w dokumentach składnych za styczeń 2022 r. i za następne miesiące.

Czy wspólnicy wieloosobowej spółki z o.o. będą podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu?

Nie będą objęci tym ubezpieczeniem.

Czy wszyscy emeryci dostaną wyrównanie nadpłaconego podatku za miesiąc styczeń?

W związku z rozporządzeniem Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. ZUS będzie obliczał zaliczkę na podatek i składkę na ubezpieczenie zdrowotne w 2022 r. według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 r. jeżeli jest to dla emeryta korzystniejsze. Jednocześnie emerytom, którym w styczniu ZUS wypłacił niższą emeryturę, to w lutym zwróci nadpłaconą kwotę podatku wraz z bieżącym świadczeniem.

Czy osoba prowadząca działalność, opłacająca składki wyłącznie na własne ubezpieczenia lub osobę z nią współpracującą, będzie w obowiązku składania miesięcznych dokumentów rozliczeniowych?

Tak. Z powodu zmian w ustalaniu składki zdrowotnej osoby prowadzące działalność opłacające składki na własne ubezpieczenia lub osoby z nimi współpracujące, będą musiały za okres od stycznia 2022 r. co miesiąc przekazywać dokumenty rozliczeniowe do ZUS w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni.

W składanych dokumentach ZUS DRA/ZUS RCA płatnicy będą przekazywać nowe dane do ustalenia składki na ubezpieczenie zdrowotne m.in. formę opodatkowania w danym miesiącu, kwotę przychodów lub kwotę dochodu.

W jakiej wysokości w 2022 r. należy opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne za osobę współpracującą z osobą prowadzącą działalność?

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób współpracujących stanowi kwota odpowiadająca 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale roku poprzedniego.

Czy osoba pozostająca w stosunku pracy, prowadząca dodatkowo działalność gospodarczą, jest w obowiązku opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne z tej działalności?

Zwolnienie z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z działalności gospodarczej dotyczy pracowników, których podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę, jeżeli:

uzyskują dodatkowe przychody z działalności gospodarczej w wysokości nie wyższej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz
opłacają od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Skąd ma wziąć dochód z poprzedniego miesiąca osoba, która dopiero rozpoczyna własną działalność gospodarczą?

W takim przypadku opłaca składkę od minimalnego wynagrodzenia. W 2022 r. składka wyniesie 270,90 zł (9% x 3.010 zł).

W przypadku progów przychodów u ryczałtowców – badamy przychód w miesiącu czy przychód od początku roku dla ustalenia w którym progu znajduje się płatnik?

Sumujemy przychody od początku roku.

Kto jest zwolniony z opłacania składki zdrowotnej dla osób prowadzących pozarolniczą działalność?

Ustawa wprowadza zwolnienie z obowiązku opłacenia składki zdrowotnej z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, w przypadku gdy osoba ta równocześnie pozostaje w stosunku pracy, a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia nie przekracza minimalnego wynagrodzenia, jeżeli:

uzyskuje przychody z działalności pozarolniczej w wysokości nie wyższej niż 50% minimalnego wynagrodzenia oraz
opłaca od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Przykład:

Pani Zofia jest pracownikiem zatrudnionym na ¾ etatu z wynagrodzeniem w wysokości 2.400 zł. Dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych, z której w marcu 2022 r. uzyskała przychody w wysokości 1.400 zł (mniej niż 1.505 zł – 50% minimalnego wynagrodzenia w 2022 r.). Za marzec 2022 r. Pani Zofia nie odprowadza składki zdrowotnej z działalności gospodarczej.

Informacje na temat zmian składki zdrowotnej od 2022 r. dostępne są również na stronie internetowej ZUS pod adresem: https://www.zus.pl/o-zus/o-nas/programy-transformacji-cyfrowej-zus/zmiany-od-2022-r./zmiany-w-skladce-zdrowotnej

Zmiany od 2022 r. – materiały informacyjne – https://www.zus.pl/o-zus/o-nas/programy-transformacji-cyfrowej-zus/zmiany-od-2022-r./materialy-informacyjne

Najczęściej zadawane pytania wraz z odpowiedziami na temat: