MATERIAŁ PARTNERA

Chcąc realizować prywatne i zawodowe cele potrzebujemy kapitału. Po pierwsze finansowego (po prostu pieniędzy), ale nie tylko. Potrzebujemy jeszcze tzw. kapitału społecznego.

Jak wiadomo, człowiek jest istotą społeczną. Żyje i działa w grupie. Jeżeli to zbiorowe działanie jest zgodne, to możemy – zarówno jako społeczność, jak i my sami –  osiągnąć więcej. Już nasi przodkowie zauważyli tę prostą zasadę, zachowując jej mądrość w wielu przysłowiach i powiedzeniach. Oto kilka przykładów:

1. Zgoda buduje, niezgoda rujnuje.
2. Gdzie zgoda, tam i siła.
3. Gdy rodzina żyje w zgodzie, to jej bieda nie dobodzie.
4. Małe rzeczy zgodą rosną, duże niezgodą upadają.
5. Biada trzodzie, jeśli wilcy w zgodzie.

Tragedia wspólnego pastwiska

Z czasem mądrość ludowa została poparta obserwacjami i eksperymentami naukowymi. W roku 1968 amerykański biolog Garrett Hardin, opisał wartość współpracy na podstawie gminnego pastwiska, na którym 20 chłopów miało100 krów (każdy miał pięć krów). W opisanej sytuacji te sto krów jest maksymalną liczbą, przy której trawa dostatecznie szybko odrasta, by zapewnić krowom pożywienie, a chłopom zarobek. Ale jeden z rolników stwierdził, że doda do takiego stada jeszcze jedną swoją krowę. Pozwoliło mu to na większe przychody z mleka. Krów od tego czasu było 101, a rolnik był zadowolony, bo wypasał kolejną krowę. Efekt dla całego pastwiska, które zaczęło mieć więcej krów niż mogło wyżywić, nie był jeszcze widoczny. Gdy dowiedzieli się o tym inni mieszkańcy wioski, wyprowadzili na wspólne pastwisko kolejne krowy. Po jakimś czasie trawa na pastwisku przestała odrastać, a pastwisko ostatecznie zostało wyjałowione. Mieszkańcy stracili pastwisko, a ich krowy przestały dawać mleko. Nieprzestrzeganie umowy przez kilka osób doprowadziło do jego zniszczenia.  Eksperyment ten znany jako „Tragedia Wspólnoty”, wyraźnie wskazuje, że egoistyczne działania w społeczeństwie w dłuższej perspektywie stają się niekorzystne dla całej Wspólnoty.

Próby objaśnienia pojęcia kapitału społecznego podjęli się również badacze związani z Bankiem Światowym, którzy określili kapitał społeczny jako: „instytucje, związki, postawy i wartości, które kierują relacjami między ludźmi i przyczyniają się do wzrostu ekonomicznego i społecznego. Kapitał społeczny spaja grupę i umożliwia jej działanie”.

Abstrahując od pojęć i eksperymentów naukowych, chyba każdy z nas miał okazję przekonać się, że siłą, która zwiększa efektywność naszych działań są relacje społeczne, oparte na zaufaniu. Droga do sukcesu jest o wiele dłuższa i bardziej wyboista, jeśli nie możemy polegać na innych, korzystać z ich wiedzy i doświadczenia. Jeśli nawet w pojedynkę dojdziemy do celu, to zajmie nam to o wiele więcej czasu, a i tak nie wiadomo, czy efekt końcowy będzie zgodny z naszymi oczekiwaniami.

Jak to działa w gospodarce?

Każdy z nas pełni określoną rolę społeczną. Jeden jest urzędnikiem, inny politykiem, mamy też pracodawców i pracowników oraz konsumentów. Każdy z nas ciężko pracuje, aby standard naszego życia był wyższy. Ale co w sytuacji, gdy każdy działa oddzielnie?

Wyobraźmy sobie łódź, w której płynie pięć osób i każda z nich, wiosłuje najsilniej jak może, jednak każda w innym kierunku. Mimo włożonego wysiłku, łódź stoi w miejscu lub bardzo powoli posuwa się do przodu. Sytuacja ta zmieni się, jeśli wszyscy zaczną wiosłować w tym samym kierunku, wtedy łódź popłynie szybko i to mniejszym wysiłkiem wioślarzy.

Wspólnota ekonomiczna, podobnie jak drużyna sportowa, może działać efektywnie tylko i wyłącznie wtedy, kiedy poszczególni jej członkowie współpracują ze sobą oraz darzą się wzajemnym zaufaniem. Każdy zna swoją rolę w zespole i realizuje powierzone mu zadanie. Ten rodzaj wspólnoty sprzyja rozwojowi społeczno – gospodarczemu i innowacji, czyli nowym pomysłom. Grupa, w której występuje wiarygodność i zaufanie jest zdolna do daleko większych osiągnięć niż grupa, w której panuje zawiść, a członkowie skupieni są na indywidualnych korzyściach. Współpraca zapewnia wyższy komfort życia. Klucz do dobrobytu i szczęścia społeczeństwa leży w pozytywnych relacjach społecznych.

Jak może wyglądać to w praktyce? Oto kilka przykładów:

1. Polityk nie będzie tworzył zbędnego prawa, tylko takie, które będzie sprzyjało szybkiemu wzrostowi gospodarczemu.
2. Urzędnik załatwi sprawę, z którą zwrócił się petent, w sposób sprawny i życzliwy.
3. Pracodawca będzie tworzył dobrą atmosferę w firmie, służącą efektywniejszej pracy i możliwie jak najwięcej środków inwestował w rozwój naszej gospodarki.
4. Pracownik będzie wykazywał się inicjatywą, rozwijał swoje umiejętności i wiedzę.
5. Konsument, przy ocenie korzyści z zakupu będzie uwzględniał również polską wartość dodaną w produkcie, czyli ile pieniędzy zainwestuje w polską wspólnotę.
6. Wyborca doceni działania i zaangażowanie polityków w rozwój gospodarczy.

Jeśli wszyscy podążymy w tym samym kierunku, będziemy mogli z powodzeniem współzawodniczyć zarówno z innymi, zamożniejszymi krajami na wspólnym obszarze gospodarczym, jakim jest Unia Europejska, jak i jako członkowie Unii Europejskiej konkurować na rynku globalnym. Kapitał społeczny jest zatem niezbędny do wzrostu zamożności, zarówno całego naszego kraju, jak i wzrostu dobrobytu każdej rodziny i każdego obywatela.

Zobacz filmy o kapitale społecznym: Kapitał społeczny, a wysokość wynagrodzeń – YouTube

Image by Freepik