O tym, że przyszłość jest trudna do przewidzenia, nikogo nie trzeba przekonywać. Dotyczy to w szczególności tego, co może się wydarzyć w dłuższej perspektywie – za kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt lat. Jednak tempo przemian cywilizacyjnych, technologicznych, społecznych, które zachodzą w naszych czasach, sprawia, że znaków zapytania, związanych z możliwym biegiem spraw, jest szczególnie dużo.
Dowodzi tego choćby doświadczenie pandemii, która postawiła nas wszystkich wobec nowych, nieznanych sytuacji, we wszystkich niemal obszarach życia. Naukowcy określają rzeczywistość przyszłości jako VUCA – od angielskiego Vocality, Uncertainty, Complexity, Ambiguilty, co tłumaczone jest najczęściej jako niestabilność, niepewność, złożoność, niejednoznaczność. Z tego powodu dzisiejsi uczniowie będą żyli w świecie, jakiego nie potrafimy sobie do końca wyobrazić.
Oczywiście, można starać się prognozować kierunki zmian. Wyznaczają je globalne przemiany/tendencje, nazywane mega trendami. Należą do nich, w szczególności: tzw. czwarta rewolucja przemysłowa, zwłaszcza rozwój sztucznej inteligencji; wzrost robotyzacji i automatyzacji procesów technologicznych; zmiana sposobu organizacji pracy (np. praca projektowa, organizacja pracy w formie zdalnej itp.); zmiany demograficzne, w tym starzenie się społeczeństw; przemiany klimatyczne. Jednak tak naprawdę nie wiemy, co „jutro”- za kilkanaście, a już szczególnie kilkadziesiąt lat, będzie potrzebne dzisiejszym uczniom, aby funkcjonować na rynku pracy, w życiu społecznym i osobistym. I na pewno to, czego ich nauczymy, nie wystarczy „na zawsze”.
Według najnowszych danych 65 proc. dzieci rozpoczynających dziś edukację będzie pracować w zawodach, które jeszcze nie istnieją; do 2025 roku na świecie 85 milionów miejsc pracy może zostać zastąpionych przez maszyny, a 50 proc. pracowników będzie wymagało przekwalifikowania; zawód przyszłości już teraz wykonuje 10 proc. osób, 70 proc. będzie musiało zmienić sposób wykonywania swojej profesji, a 20 proc. powinno liczyć się z tym, że ich obowiązki przejmą roboty.
Jakie więc powinny być dziś priorytety edukacji zorientowanej na przyszłość?
Przede wszystkim, jej celem powinien być rozwój, skierowany (…)
Krystyna Dynowska-Chmielewska – nauczyciel konsultant w projekcie „Małopolskie Talenty”: ekspert ds. metodyczno-merytorycznych szkoleń, ekspert powiatowy ds. wsparcia merytoryczno-metodycznego kadry oświatowej, ekspert ds. konkursu na najlepszy projekt zrealizowany w CWUZ, ekspert ds. oceny prac konkursowych.
