Być jak Danuta Szaflarska! Pokaż światu swoją twórczość

GENIALNI LOKALNI GLOBALNI. – Nie lubiła jak się o niej mówiło gwiazda, choć była osobą nietuzinkową, wielkiego formatu – tak Wanda Łomnicka-Dulak, piwniczańska poetka i regionalistka, wspominała na łamach „Dobrego Tygodnika Sądeckiego” Danutę Szaflarską. Aktorka teatralna i filmowa patronuje Rankingowi Genialni Lokalni Globalni, będąc nierzadko inspiracją dla artystów wywodzących się tak jak ona z Sądecczyzny.

Danuta Szaflarska urodziła się 6 lutego 1915 r. we wsi Kosarzyska, które dziś są osiedlem Piwnicznej Zdroju. Jej rodzice byli nauczycielami w tamtejszej szkole. Młoda Danusia uwielbiała wiejskie życie: beztroskie zabawy na bosaka na łące, pasanie owiec. Ten okres w jej życiu opisała w książce dla dzieci jej przyjaciółka z Piwnicznej Barbara Paluchowa. „O góralce Hanusi i panience Danusi” to także historia przyjaźni Danuty Szaflarskiej z jej zaledwie kilka lat starszą piastunką Anną Kluskową z d. Piekarczyk.

Wychowanka Barbackiego

Gdy Danuta miała 9 lat, zmarł jej ojciec. Wówczas matka zdecydowała o przeprowadzce do Nowego Sącza. To właśnie tu po raz pierwszy Szaflarska miała okazję debiutować jako aktorka, na razie jeszcze teatru amatorskiego, który prowadził słynny malarz portrecista Bolesław Barbacki. Zagrała rolę Michasia w „Horsztyńskim”, dramacie Juliusza Słowackiego, a następnie wystąpiła w „Tomciu Paluchu”, według braci Grimm. Nie od razu jednak podjęła decyzję, aby swoje dorosłe życie związać ze sceną. Chciała studiować medycynę. Nauka w tym kierunku była jednak bardzo kosztowna i Szaflarska wybrała handel. Przerwała jednak studia w połowie pierwszego roku z powodu tyfusa i powróciła do Nowego Sącza. Kiedy wyzdrowiała, koledzy namówili ją, by spróbowała swych sił w szkole aktorskiej. Egzaminy do Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie zdawała wraz z Hanką Bielicką i Jerzym Duszyńskim, z którym po wojnie zagrała w „Zakazanych piosenkach”.

Jej dorobek artystyczny jest tak wielki, że można by nim obdzielić niejednego artystę. Na jej koncie jest około 80 kreacji filmowych i blisko stu teatralnych. Zagrała w „Pożegnaniu z Marią”, „Pora umierać”, „Tydzień z życia mężczyzny”, „Janosik. Prawdziwa historia”, „Pokłosie”. Danuta Szaflarska nieraz mówiła, że odmówiła niemal tyle samo ról, w ilu zagrała. W pracy bowiem, jak i w życiu była bezkompromisowa. Od 2010 roku była związana z Teatrem Rozmaitości w Warszawie, gdzie grała niemal do końca swych dni. Zmarła 19 lutego 2017 r. w wieku 102 lat.

Ambasadorka Sądecczyzny

– Danuta Szaflarska pozostała na nieboskłonie gwiazd polskiego teatru, filmu i telewizji do końca życia. To fenomen. Świadczy to o niezwykłej wirtuozerii warsztatu, który opanowała w sposób zdumiewający, ale także człowieczeństwie, które zachowała, i – w opozycji do wielu artystek, które dodają sobie pewnej aury, zapożyczając ją z ról, które grają – zachowała swoją naturalność, prostotę. Zachowała siebie – mówił po śmierci aktorki Olgierd Łukaszewicz, prezes Związku Artystów Scen Polskich [cytat za: wikipedia.org].

Sądeczanie natomiast podkreślali jej ogromne przywiązanie do miejsca, w którym się urodziła i wychowała. Szaflarska zawsze podkreślała swój rodowód. Była ambasadorką Sądecczyzny.

Genialni Lokalni Globalni

Dziś jej imię nosi m.in. Gminny Ośrodek Kultury w Piwnicznej Zdroju. Aktorka patronuje także Rankingowi Genialni Lokalni Globalni, którego celem jest docenianie i promowanie artystów wywodzących się bądź związanych z Sądecczyzną, którzy podobnie jak Szaflarska swoimi sukcesami, jakie odnoszą w kraju i poza granicami Polski, rozsławiają region. Celem więc niniejszego projektu Genialni Lokalni Globalni, realizowanego przez Stowarzyszenie Dobre w Nowym Sączu, jest wzmocnienie idei rankingu i docenienie wkładu artystów w rozsławianie ziemi sądeckiej, ale też dostrzeżenie większej liczby takich osób.

– Oni na to po prostu zasługują i warto, by lokalna społeczność również potrafiła to dostrzec – mówi Ryszard Kruk, pomysłodawca GLG im. Danuty Szaflarskiej.

– Prezentując sylwetki osób już nagrodzonych w rankingu, chcemy zachęcić mieszkańców do ujawniania kolejnych, wspaniałych artystów z Sądecczyzny, którzy, choć tworzą niezwykłe rzeczy, z uwagi na niestety niszowość tematów kulturalnych, nie mogą się z tym przebić do szerszej publiczności, do mediów. Nasz projekt służyć ma również dostrzeżeniu ich działalności – mówią organizatorzy ze Stowarzyszenia Dobre. – Kto wie, może wśród nich są przyszli kandydaci do Rankingu GLG? – dodają i zachęcają do dzielenie się informacjami o ludziach działających na szeroko rozumianym polu kultury (autorów obrazów, rzeźb, książek, publikacji, blogów, filmów, muzyki itp.). Na adres [email protected] każdy może przesłać krótką notkę na temat działalności artystycznej osób z najbliższego bądź dalszego otoczenia, którzy zasługują na wyróżnienie.

– Chcemy, szczególnie w tym trudnym czasie dla osób działających na polu kultury, pomóc im wypromować siebie i swoją działalność. Dlatego tym mocniej zachęcamy też samych artystów o przesyłanie informacji na swój temat – podkreślają organizatorzy projektu.

Sylwetki osób i ich twórczość, nadesłane na adres e-mailowy [email protected] do 10 września będą prezentowane na dts24.pl.

Fot. Arch. Mgr. Morsa