Nowy Sącz: W leju po wybuchu z 1945 odkryto pierwszy mur zamku [ZDJĘCIA]

Na wzgórzu zamkowym w Nowym Sączu rozpoczęły się prace archeologiczne. Ich celem jest sprawdzenie czy zachowały się jakieś mury zamkowe, a jeśli tak, to w jakim są stanie i jak głęboko usadowione. Prace przyniosły już pierwsze rezultaty. Archeologom udało się odkopać wewnętrzny mur oraz stopę fundamentową.

Na podstawie dokumentacji przedrozbiorowej z 1768 roku, w październiku ubiegłego roku stworzono wizualizację sądeckiego zamku z okresu jego świetności. Efekty pracy grafików stały się pretekstem, aby znów powrócić do próby znalezienia odpowiedzi na pytanie: co począć z ruinami warowni wzniesionej nad Dunajcem przez króla Kazimierza Wielkiego. Próbować odbudować, czy zabezpieczyć przed niszczącym działaniem czasu i zostawić resztki budowli w obecnym kształcie?

Dokumentację oraz projekty, według których mogłaby odbywać się ewentualna rekonstrukcja przedstawił Jarosław Suwała, prezes Sądeckiej Agencji Rozwoju Regionalnego.

Na wzgórzu zamkowym, które w 1945 roku rozerwał wybuch, tydzień temu rozpoczęto badania wykopaliskowe.

-Pierwszy wykop założyliśmy centralnie w leju po wybuchu z 1945 roku. W obrębie leju niestety żadne mury się nie zachowały, natomiast natrafiliśmy na zwalisko jednego wewnętrznego muru przesuniętego od linii zachowanych reliktów o metr na południe. Uznaliśmy, że przesuniemy wykop w stronę południową, aby sprawdzić czy kolejny mur wewnętrzny jest zachowany. Udało się go „złapać” – relacjonuje Bożena Marczyk-Hojnacka, kierownik badań archeologicznych.

Jak poinformowała, mur badany będzie teraz pod kątem architektonicznym. Badania mają dać odpowiedz na pytanie z jakiego jest okresu. To pierwszy etap prac. Na wzgórzu zamkowym założone będą jeszcze dwa wykopy.

Gdyby zamek udało się odbudować, jak deklarują władze miasta – mogłoby tam mieć swoją siedzibę Muzeum Okręgowe, ale bez wątpienia miejsce byłoby atrakcją dla mieszkańców i turystów, a także spełniałoby funkcję edukacyjną.

Dokumenty opisujące wygląd zamku przetrwały setki lat, przetrwały też pożar.

Na dwa dni po wydarzeniu na polecenie starosty Stanisława Małachowskiego przeprowadzono oględziny. Wynik rewizji, który uwieczniono w Księdze Grodzkiej stanowi materiał na podstawie którego można odtworzyć ówczesną konstrukcję, w okresie największej świetności budowli. Opisano z wielką dokładnością wszystkie zniszczenia w każdej z sal, dzięki czemu mamy dostęp do informacji jak wyglądały pomieszczenia począwszy od sieni, a na dachu skończywszy. Pomocny mógłby być również pochodzący z 1777 roku szkic schematu zamku. Zawarte są w nim informacje na temat tego, jak wyglądały sklepienia, ile okien było w poszczególnych salach i komnatach zamkowych, ale przede wszystkim jak rozplanowane były poszczególne pokoje w zamku.

Podpisany inicjałami „XH” geometra zawarł w schemacie informacje dotyczące wystroju poszczególnych pomieszczeń. W zamku była m.in. wielka sala z dziewięcioma oknami od strony Dunajca, z której można było podziwiać Tatry… Pod salami reprezentacyjnymi znajdowały się sala sądowa, sala narad, izba zatrzymań oraz archiwum.

–Rysunki zawierają też odzwierciedlenie fasady od strony Rynku. Wskazane są też wejścia. Informacje dotrwały do naszych czasów także dzięki szkicom Stanisława Wyspiańskiego. Dach, który podczas pożaru spalił się doszczętnie można odtworzyć na podstawie dostępnego kosztorysu inżynierskiego, który opisuje dokładnie co potrzebne jest do jego odbudowy – mówił Jarosław Suwała, prezes SAAR.

Władze miasta deklarują, że zapłacą za dokumentację niezbędną do dalszych rozważań i pokryją część kosztów prac archeologicznych. Chodzi o około 57 tys. zł. Co dalej? Jednym ze sposobów na sfinansowanie bardzo kosztownej odbudowy mogłaby być realizacja pomysłu odbudowy zamków Kazimierza Wielkiego ogłoszona niegdyś na kongresie PiS przez Jarosława Kaczyńskiego.