Jak zadbać o prawidłową postawę dziecka

Jak zadbać o prawidłową postawę dziecka

Postawę ciała można określić, jako indywidualne dla każdego człowieka ułożenie segmentów ciała w przestrzeni, kształtuje się ją i doskonali od urodzenia przez wiele lat. Jest jednym z podstawowych wskaźników prawidłowego rozwoju, oraz przejawem osobowości człowieka, jego stosunku do siebie i otaczającego go świata.

O prawidłowej, neutralnej postawie mówimy, gdy mamy do czynienia z harmonijnym, (generującym minimalne napięcia) ułożeniem poszczególnych odcinków ciała w danej pozycji. Ułożenie to zapewnia optymalne zrównoważenie i stabilność, wymaga minimalnego wysiłku mięśniowego, stwarza warunki właściwego ułożenia i działania narządów wewnętrznych, oraz zapewnia dużą wydolność dynamiczną i statyczną. Poprawna postawa ciała jest warunkiem prawidłowego rozwoju fizycznego oraz psychicznego, stanowi odzwierciedlenie powiązań pozycji pomiędzy wieloma systemami organizmu i jest różna w zależności od wieku.

Prawidłowy rozwój postawy ciała, może ulegać zaburzeniu w różnych etapach życia człowieka. Te niekorzystne zmiany w postawie uwidaczniają się najczęściej w okresach zwanych krytycznymi dla rozwoju. Kluczowe znaczenie ma pierwszy rok życia dziecka, w którym powinny pojawić się w sposób naturalny, w odpowiednim czasie wszystkie kamienie milowe – czyli umiejętności ruchowe pozwalające stwierdzić, czy rozwój motoryczny dziecka przebiega prawidłowo. Krytyczny okres przypada na wiek 6 – 7 lat i nosi nazwę „szkolnego”, następny związany jest z pierwszą fazą skoku pokwitaniowego (wiek dojrzewania płciowego).

Przebieg prawidłowego rozwoju mogą  zaburzyć czynniki wewnątrzustrojowe i środowiskowe. Do tych drugich zaliczyć można niedostateczną lub źle dobraną aktywność fizyczną  dziecka – intensywne asymetryczne prace manualne i źle dobrany sport, oraz niekorzystne pozycje statyczne spowodowane długotrwałym przebywaniem w ławce szkolnej oraz w domu, źle dobrane krzesło i stanowisko pracy dziecka, nieprawidłowy dobór obuwia oraz nadmierne obciążenie kręgosłupa ciężkim tornistrem. Przyczyną nieprawidłowości może być też nieracjonalne odżywianie się prowadzące do zaburzeń w fazach szybkiego wzrostu.

Rodzice i opiekunowie mogą w znacznym stopniu wpłynąć na profilaktykę lub zmniejszenie progresji wady postawy u dzieci, a co za tym idzie zniwelować negatywny wpływ zaburzeń postawy na poszczególne układy.

W celu zapobiegania nieprawidłowościom, od pierwszych dni życia dziecka ważna jest obserwacja rozwoju ruchowego i dbałość o to, by tego rozwoju nic nie zakłócało. Na żadnym etapie rozwoju, nie można go wyprzedzać, należy jedynie stworzyć optymalne warunki i zachęcać dziecko do podjęcia charakterystycznej dla jego wieku aktywności ruchowej i nie blokować u niego wrodzonej chęci do ruchu.

W celu uniknięcia wadliwego ustawienia kręgosłupa i zaburzeń osi kończyn od pierwszych dni życia dziecka należy zwracać uwagę na to by:

  • dziecko spało w pozycji leżenia tyłem (na niezbyt miękkim materacu), natomiast w ciągu dnia często leżało na brzuchu,
  • nie trzymać niemowlaków w pozycji pionowej, na rękach nosić jak najrzadziej, a jeśli już to raczej w pozycji horyzontalnej,
  • zanim dziecko samo nie opanuje umiejętności siedzenia lub stania, nie powinno być sadzane lub stawiane biernie,
  • ważne, by naturalnych wzorców ruchowych dziecka nie wspomagać przez stosowanie jakichkolwiek sprzętów np. chodzików i „pchaczy” oraz nosidełek, chust, leżaczków lub fotelików, ponieważ uniemożliwiają one dziecku opanowywanie naturalnych ruchów, zaburzają przenoszenie środka ciężkości, zakłócając fizjologiczne kształtowanie się mięśni.

Rodzice często zadają pytania na temat obuwia: kiedy najlepiej przyzwyczajać maleństwo do noszenia butów i na co zwracać uwagę, przy ich zakupie.

Stopy małych dzieci w pierwszym roku życia praktycznie nie potrzebują żadnego obuwia, a jedynie swobody ruchu. Tylko bosa stopa jest w stanie bezpośrednio dopasować się do podłoża. Mięśnie ulegają wtedy wzmocnieniu i kształtuje się sklepienie podłużne i poprzeczne stopy. Najlepiej, by dzieci mogły chodzić, po naturalnym, nierównym podłożu – po piasku, kamieniach i trawie.

W warunkach domowych dziecko może chodzić boso, w antypoślizgowych skarpetach (których podeszwa powinna być o centymetr dłuższa od stopy dziecka), lub w obuwiu sportowym (raczej powinniśmy unikać klapków i specjalistycznego obuwia ortopedycznego)

Należy pamiętać, że stopy dziecka po południu są około 4% większe niż przed południem, z tego względu dziecięce obuwie powinno się kupować raczej po południu. Stopy należy mierzyć w obciążeniu, jeśli stwierdza się asymetrię długości, to dłuższa stopa powinna być punktem odniesienia. Podczas zakupu zawsze należy przymierzać oba buty. By wyczuć szwy w części przedniej buta, należy włożyć swoje palce i dokładnie obmacać but od środka. Powinniśmy dać dziecku wystarczająco dużo czasu, by pochodziło w sklepie w nowo kupowanym obuwiu, pozwoli nam to sprawdzić, czy chód jest naturalny i czy podczas chodzenia pięta nie wysuwa się z cholewki buta (wtedy jest on najprawdopodobniej za szeroki).

Buty powinny być lekkie, (ale nie mogą być zbyt miękko wyściełane), podeszwa ma być giętka – nie powinna utrudniać propulsji, odwracania i nawracania, a pięta od spodu musi być twarda, tył buta winien stabilnie utrzymywać kość skokową i piętową ale nie ograniczać naturalnych ruchów stopy. Buty muszą być dopasowane pod względem szerokości i być około 1-1,2 cm dłuższe niż stopa. Palce nie mogą być uciskane, muszą posiadać odpowiednią przestrzeń z przodu na poruszanie się.

Najczęściej stopy dzieci rozpoczynających chodzenie miesięcznie rosną około 1,5 mm, natomiast dzieci starszych 1 mm na miesiąc. Dziecko 2-3 letnie w ciągu 4-5 miesięcy  wyrasta z dobrze dopasowanych butów.

Przy pomiarach długości stóp dzieci stosuje się taką ogólną regułę: stopa dziecka 1-3 letniego powinna być mierzona co 2 miesiące, 3-4 letniego co 4 miesiące, a dzieci 4-6 letnich co pół roku. Dopiero około 16 roku życia stopa osiąga swój właściwy kształt i rozmiar.

Oprócz prawidłowego doboru obuwia, odpowiedniej dla wieku, naprzemiennej aktywności fizycznej (najlepiej po naturalnym, nierównym podłożu na świeżym powietrzu)

kluczowe znaczenie ma ergonomia pracy przy biurku podczas odrabiania lekcji, pozycja w jakiej dziecko spożywa posiłki, ogląda telewizję, śpi itd.

Ważne jest właściwe ubieranie dziecka, bez ograniczania swobody ruchów. Trzeba zadbać o odpowiednie odżywianie i o ile to możliwe, nie dopuszczać do powstania nadwagi jako dodatkowego czynnika obciążającego kręgosłup.

Poprawny wzorzec postawy ma duże znaczenie zdrowotne. Wady prowadzą do zaburzeń pracy układu oddechowego, krwionośnego i trawiennego itd.

Dbałość o jakość postawy wymaga indywidualnego podejścia. Troska o prawidłową postawę ciała, zdrowie i sprawność dziecka wymaga współdziałania rodziców, opiekunów, środowiska szkolnego, medycznego, ale o ile to możliwe, również samego dziecka.

Myśląc o postawie należy patrzeć całościowo na wiele systemów naszego ciała i traktować je jako całość. Trzeba sobie uświadomić że z jednej strony pozycja mięśni, stawów, organów wewnętrznych, ustawienia zgryzu, zębów i informacja wzrokowa bezpośrednio wpływają na postawę, z drugiej strony wszelkie stany emocjonalne, jak radość, zadowolenie czy smutek, strach czy przygnębienie również uzewnętrzniają się i kształtują sylwetkę człowieka.

Mgr. Barbara Giszterowicz – fizjoterapeuta, psychomotoryk

fot. pixabay

materiał partnera

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

WYBORY 2024

REPERTUAR KINA SOKÓŁ

Reklama