Przy Alejach Wolności w miejscu, gdzie niegdyś stał wyburzony 10 lipca 2015 r pomnik – mauzoleum żołnierzy Armii Czerwonej, ma stanąć spiżowy Józef Piłsudski. Wedle zapewnień Grzegorza Dobosza, przewodniczącego Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Józefa Piłsudskiego w Nowym Sączu, plan upamiętnienia marszałka ma zostać zrealizowany w 2018 r.
– Nie ma obawy, pomnik powstanie. Jan Małeta z Tarnowa zrobił nam projekt. Na budowę wyraża zgodę prezydent Nowego Sącza – mówi Dobosz. – W zeszłym roku odbyły się konsultacje społeczne dotyczące umiejscowienia pomnika. Druzgocąca większość sądeczan opowiedziała się właśnie za pustym miejscem po pomniku ku czci Armii Czerwonej – dodaje.
Wiążącą decyzję w sprawie lokalizacji będzie musiała podjąć Rada Miasta Nowego Sącza.
W piątek 12 maja minęło 82. lata od śmierci Józefa Piłsudskiego, Honorowego Obywatela Nowego Sącza. Zmarł 12 maja 1935 r. w wieku 68 lat. Pokonał go nowotwór wątroby.
Uroczystości pogrzebowe marszałka odbywały się w dniach 13-18 maja 1935 r. w Krakowie na Wawelu.
„…Wielkim trudem Swego życia budował siłę w Narodzie, genjuszem umysłu, twardym wysiłkiem woli Państwo wskrzesił…” – czytamy w orędziu prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego zamieszczonym w archiwalnym numerze gazety „Naród i Wojsko” z dnia 13 maja 1935 r.
Józef Piłsudski był w Nowym Sączu kilkakrotnie. Na kilka dni przed Wigilią 1914 r. pojawił się w mieście po zwycięskiej bitwie pod Marcinkowicami.
– Tym razem wchodziłem do miasta bez poprzedniego ostrzeliwania. Wchodziłem spokojnie, jak za czasów pokoju. Przyjemne to było wejście do miasta – miałem tylko dużo kłopotu ze swoją kasztanką. Wysłałem do Nowego Sącza naprzód swoich ułanów, sam zaś maszerowałem z piechotą. Belina doniósł mi, że w mieście przygotowują specjalną owację na cześć moją i mego oddziału. Podjeżdżałem do miasta już wieczorem. Kasztanka już na most na Dunajcu, podziurawiony przez wybuchy, kręciła głową, uważając, że jest zanadto niebezpieczny dla jej szanownego istnienia – pisał w swojej książce „Moje pierwsze boje”, w 1926 r.
Piłsudskiego powitali wówczas wiceburmistrz Nowego Sącza Wiktor Oleksy i mecenas Roman Sichrawa. Wręczyli mu klucze do miasta. Gościny udzielił w swym mieszkaniu przy ulicy Dunajewskiego 12 burmistrz Władysław Barbacki.
Po raz kolejny Piłsudski odwiedził Nowy Sącz w 1921 r., już jako Marszałek Polski, żeby odebrać przyznany mu jeszcze w 1916 r. dyplom honorowego obywatela miasta. Po raz ostatni był w Sączu 30 stycznia 1928 r., kiedy wizytował 1. Pułk Strzelców Podhalańskich.
Komitet Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego zawiązał się w 2015 r. Początkowo pomnik chciano odsłaniać w roku 2016, w 100. rocznicę nadania marszałkowi tytułu Honorowego Obywatela Nowego Sącza. Nie udało się jednak zebrać pieniędzy. Fundusze były zbierane m.in. podczas publicznych zbiórek.
Fot. Z arch. UM NS, zbiory prywatne autorki.
