A to ciekawe. Śmiercionośne tornado sprzed 200 lat

A to ciekawe. Śmiercionośne tornado sprzed 200 lat

tornado ilustracyjne

W 1822 roku, czyli 199 lat temu, przez Zagórzany koło Gorlic przeszło śmiercionośne tornado. Jego opis ukazał się dwa miesiące po wydarzeniu w „Rozmaitościach”, będących dodatkiem do „Gazety Lwowskiej”. Autorem tekstu był Franciszek Bieliński z Kobylanki. Do tej relacji dotarli Anna i Krzysztof Kusiak, którzy prowadzą regionalny blog historyczny „Z pogranicza”.

Jak wynika z przekazu, tornado pojawiło się 12 maja o godzinie 16. Jednak już wcześniej, bo od godziny 13., nad wioskę zaczęły nadciągać z zachodniej strony „ciemnobłękitne, straszne chmury”. Słychać było również nieustające grzmoty. Dopiero trzy godziny później pojawiła się trąba powietrzna, którą autor określił, jako „bałwan jakiś wichrowy czarny”.

Z opisu wynika, iż tornado zmiotło z powierzchni ziemi minimum 14 domów, zniszczyło folwark, zabiło kilka zwierząt, przewróciło dom z ludźmi w środku, rozrywało stodoły. Później tornado uderzyło w las, który został zrównany z ziemią „białą od gradu”. Na koniec przyszła ulewa, która spowodowała powódź. Z opisu, który ukazała się niemal 200 lat temu wynika, iż ludzie byli przerażeni i zdezorientowali, myśleli, że to koniec świata.

Relacja z 1822 roku:

,,Dzień 12ty Maia roku tego, w tey okolicy iednym osadom z gradobicia, drugim z ulew, innym z wichru i nawałnicy, stał się szczególnieyszą, dotąd niesłychaną i okropną widownią potężney w swoich skutkach natury: mianowicie w Zagorzanach iedney do Hrabstwa Kobylańskiego JJ.WW. Wielkopolskich należącey włości. Tu w tym dniu natura w powietrzokręgu dała się uczuć prawie ze wszystkich swoich dla ziemian nayszkodliwszych pocisków.

Już o pierwszey popołudniowey godzinie zdawała się zapowiadać wiosce tey cios okropny, kiedy ciemnobłękitne straszne chmury na zachodzie w wielkiey obszerności pokazywać, i z cięgłym grzmotem tu zbliżać się zaczęły. – W tey nadzwyczayney trwodze mieszkańcy tuteysi zozstrzygnienia losu z niecierpliwością całych trzy godzin oczekiwać musieli. Dopiero o 4tey godzinie bałwan iakiś wichrowy czarny (była to tak zwana trąba powietrzna) iakby poprzednik i poseł tuż tuż nastąpić maiącego wielkiego nieszczęścia z naywiększą szybkością pada niby z obłoków w dół i znowu w iednej minucie podnosi się w górę.

W tym momencie chmury dawniey nieznacznie się zbliżające, teraz poczęły z naywiększą szybkością a większem jeszcze dla przytomnych podziwieniem okropnie iakby walczyć pomiędzy sobą; lecz niestety! razem i ogromnym tu rzucać gradem z początku w kształcie kurzego iaia, potem iakby ośmiołutowemi czworograny.

Tu dopiero ostatnia wszystkiemu zdawała się dobiiać godzina! brzęk okien, gruchotanie dachów naymocniejszym gontem okrytych, zniweczenie drzew owocowych i wszystkich ziemiopłodów, okropne błyskawice, grzmoty ustawicznie biiących piorunów, płacz dzieci, rozpacz młodszych, ięki i narzekania starych – to wszystko w najwyższą i nayoboyętnieyszego człowieka wprawiało trwogę i odurzenie.

Nie dosyć na tem, nadzwyczayny wicher iakby czarny tuman między lasem i wsią wszczęty, a w wysokości najwyższey wieży kościelney od zachodu ku wschodowi poniżey kościoła tuteyszego lecąc, naprzód uderzył na odosobniony od wsi domek, z którego w mgnieniu oka dach z powałą zrzuciwszy, drugi dom o dwadzieścia sążni odległy rozerwał i wielką wierzbę powalił, wziąwszy kierunek cokolwiek uboczny od małego ku wielkiemu wschodowi, napadł na 14 domów i stodół wieyskich i takowe całkowicie zniszczył a ieden dom lubo całkiem, bez naymniejszego ludzi w nim przy piecu stoiących uszkodzenia, z przyciesiami wywrócił, daley na dom kowala uderzył, ten rozerwał, iwóz nowokuty porwawszy w powietrze, na pańskie zaniósł niwy, z którego porozrzucane koła dopiero dnia następnego znalezionemi zostały.

Natarł potem tenże wicher na folwark Jaśnie Wielmożnych Hrabstwa Wielkopolskich, i tak z pomieszkania ekonomicznego połowę dachu, ze szpichlerza cały, z folwarku połowę a ze staien całkiem zerwał i te zruynował zupełnie, zabiwszy dwie szuki stadniny – w gumnie zaś stodoły, medzy któremi iedna była nowa, z murowanymi filarami, zupełnie zburzył – daley co tylko napadł, nic się mocy iego nie oparło; stoletnie lipy, iako też odwieczne dęby, w iedney powalił minucie, tym sposobem 30 morgów lasu z białą od grady zrównał ziemią, z początku poiedyńczo tylko łamiąc drzewa a potem i naraz całe kładąc morgi, a na dobitek, ażeby pokonane już od niego zawady, i z tychże iuż na ziemi leżące szczątki, całkiem nawet nie znaydowały się na powierzchni ziemi, nastąpiła wielka ulewa która to wszystko a omało, że i niektóre domy wraz z ludźmi w bezdenną powodzi nie pochłonęła przepaść.”

WYBORY 2024

REPERTUAR KINA SOKÓŁ

Reklama